Erin Morgenstern, Cyrk nocy

 Witajcie w Le Cirque des Reves: w namiotach w biało-czarne paski czekają was niezwykłe przeżycia, można się tam zgubić w gąszczu chmur, przechadzać po bujnym ogrodzie z lodu i podziwiać, jak wytatuowana kobieta guma wciska się do szklanego pudełka. W tym świecie iluzji rozgrywa się zaciekła rywalizacja – pojedynek dwojga magików, Celii i Marca, których od dzieciństwa szkolili właśnie w tym celu władczy nauczyciele. Rywale nie wiedzą, że w tej grze może być tylko jeden zwycięzca, a cyrk jest areną niecodziennej bitwy, w której bronią jest wyobraźnia. Kiedy zaś Marco i Celia dadzą się ponieść uczuciu, ich mistrzowie zdecydują się na bezwzględną interwencję.

Czytając opisy można dowiedzieć się wystarczająco dużo, aby sięgnąć po daną pozycję. Można też zepsuć sobie radość ze stopniowego odkrywania misteriów danego świata. Równie dobrze można się zniechęcić i stwierdzić: o nie, to nie dla mnie. Lub można się nadziać na zdania, które kompletnie nie oddają akcji i fabuły. Bolesne to nadzianie się. Pokusiłabym się o stwierdzenie, że Cyrk nocy jest tego doskonałym przykładem, bo wnioskując po opisie Erin Morgenstern pisze o wielkim pojedynku – spodziewamy się bitwy, walki. Kolejne myśl – ach, pewnie iluzjoniści to młodzież, która się w sobie zakocha, kolejne nastoletnie miłostki, jakbyśmy za mało tego na rynku mieli. Błąd.

Najlepsze jest to, że Marco i Celia młodzieżą są tylko przez chwile. Cyrk nocy to opowieść o pojedynku, prawda, ale trwa on dość długo i powoduje wiele nieprzewidzianych wcześniej wydarzeń. Pojedynek ten na dobrą sprawę sięga hen przed akcją opisaną w książce, dotyczy on ojca Celii i nauczyciela Marca, którzy z własnych pobudek nie chcą sami się tym zająć, tylko wystawiają coś na styl ludzkiego mięsa armatniego. I to mięso armatnie ma walczyć między sobą nie pięściami, ale na twory, jedno stworzy to, drugie w odezwie to i  tak dopóki nie zostanie wyłoniony zwycięzca.

Nie jest to na pewno coś dla osób lubujących się w wartkiej akcji. Gra pozorów, gra na drobne kroki, gra na inteligencję, subtelne zmiany – na tym opiera się cyrk. Wielce wyrafinowany, czarno-biały, niesamowity, magiczny, niepowtarzalny. Chciałabym go kiedyś odwiedzić, chciałabym się do niego przenieść, zasmakować, zawitać w Lodowym Ogrodzie, przyjrzeć się pokazom Celii, posłuchać wróżb Isobel, poznać bliźnięta i Tsukiko, intrygującą postać, za którą snuje się cień przeszłości. Nie do wiary, ale ponownie się zakochałam, tym razem w Le Cirque des Reves, w tamtejszej atmosferze.

Pojedynek pojedynkiem, może i to on jest filarem akcji, ale autorka zastanawia się nad istotą czasu i przyszłości, nad tym, co nadal dla ludzkości jest tajemnicą i pewnie na zawsze nią pozostanie. Tworzy tak barwną opowieść, nie gubi się w przestrzeni, którą wykreowała – opisy cyrku i dwutorowa akcja są trudne do utrzymania na poziomie. Wątków jest wiele, wszystkie łączone są przez namioty w czarno-białe paski.  Co wzbudziło moje zadziwienie – tej książki nie da się czytać szybko. Po prostu nie da się i już. Nie można wyprzedzić wydarzeń, trzeba wszystko samemu odczuć i odkryć, zobaczyć i doświadczyć, tempo narzucone jest nam z góry. Dla mnie to nowość, niewielu autorów zatrzymywało mnie słowami i kazało się dokładnie wczytywać. Erin Morgenstern powiększyła to grono.

Z przyczyn losowych nie mogłam czytać książki jednego dnia, trzeba było przerywać, ale nawet odchodząc wciąż miałam ją w głowie. Czaiła się za rogiem krzycząc – wracaj i czytaj! Przypominała mi trochę Wróżbiarzy Libby Bray, może przez to, że rozgrywa się w podobnym okresie. I jest w niej podobna magia i magnetyzm. Głupotą z mojej strony byłoby, gdyby ten tekst nie był istną pieśnią pochwalną, gdyż Cyrk nocy to świetna powieść opowiadająca o trudnej miłości i o niepowtarzalnych osobowościach upchniętych razem przy pracy nad i w cyrku. Uwielbiam, uwielbiam, uwielbiam! Zachęcam bardzo, bardzo, bardzo! Szóstka może o tym doskonale świadczyć! Nie ma to jak na nowy rok przeczytać sobie coś fantastycznego, mam nadzieję, że cały 2013 będzie obfitował w takie lektury.